Als u op vakantie vertrekt naar Sicilië, heb dan geen angst van de maffia. Niettegenstaande dit fenomeen nog steeds aanwezig is in de Siciliaanse maatschappij, gaat u niets (of toch erg weinig) merken van de maffiosi. In Palermo ziet u wel op bepaalde winkels de sticker “Addio Pizzo” (Tot ziens beschermingsgeld). Als u deze sticker opmerkt, betekent dit dat de winkel in kwestie geen protectiegeld betaalt aan de maffia. De winkels / horeca die de sticker niet op hun vitrines hebben plakken, betalen dus vermoedelijk nog steeds protectiegeld aan de maffia. Een van de weinig winkels in Palermo waar de sticker wel te zien is, is United Colors of Benetton. Dus hieruit kunnen we concluderen dat de maffia nog steeds een grote invloed heeft op een stad als Palermo.
Plekken om niet te missen als je alles wilt weten over de maffia op Sicilië:
Savoca, dat samen met Forza D’Agrò de locatie was voor de scènes in Corleone van Francis Ford Coppola’s The Godfather. U zult het landschap opmerken met zijn oude hutten en huizen gemaakt van rotsen, oud hout, bamboe, alles wat het land te bieden had. Je zult gefascineerd blijven door de oude muren gemaakt van steen en aarde en ook de kerk van San Michele, en dan de catacombe van het klooster van Cappuccini zien. Bar Vitelli, dat nog steeds een functionerend etablissement is, was in de film te zien als de plaats waar Corleone Apollonia’s vader vroeg om zijn dochter te ontmoeten. Vervolgens wandelt u in 5 minuten naar de Saint Lucy kerk waar ze trouwden. In de bar Vitelli is het mogelijk om te genieten van een typisch Siciliaanse Granita (vergelijkend met ons sorbetijs)
Ga ook langs naar het dorp Forza D’Agrò, gelegen op de lagere top van een kleine berg, terwijl op de hogere top die uitkijkt over de stad de overblijfselen van het Normandische kasteel zijn. Het is duidelijk voor de ogen van degenen die deze plaatsen voor het eerst bezoeken, dat de liefde voor het verleden rijk is aan glorie, geschiedenis, cultuur en traditie, wat de neiging tot hectische vernieuwing weerhoudt. In deze hoek van de aarde vind je een fantastische plek, tussen de provincies Messina en Catania. Een typisch Siciliaans dorp waar enkele scenes van de Godfather werden gespeeld.
Paolo Borsellino (Palermo, 19 januari 1940 – aldaar, 19 juli 1992) was een Italiaanse officier van Justitie en onderzoeksrechter die de maffia bestreed op Sicilië samen met Giovanni Falcone. Hij werd door de maffia met een autobom in Palermo vermoord. 57 dagen later. De magistraat Paolo Borsellino, die zich met Falcone bezighoudt in de strijd tegen de bendes, gaat via Mariano D’Amelio, in Palermo, zijn moeder bezoeken. Om 16:58 weer een vreselijke explosie: dit keer in het hart van de stad. De scène die zich aandient aan de reddingswerkers is verwoestend. Er volgen hectische dagen. De familie Borsellino, die in discussie is met de autoriteiten, accepteert geen staatsbegrafenis. Hij wil de rituele parade van politici niet. En bij de begrafenis van de escortagenten verwelkomt een hard protest de institutionele leiders. De nieuwe president van de Republiek, Oscar Luigi Scalfaro, wordt ternauwernood de kathedraal van Palermo uit gesleept, met de politiechef Vincenzo Parisi als zijn schild
Herdenkingsboom voor Borsellino in Palermo op de Via d’Amelio, waar hij werd vermoord
Capace (Palermo)
Plek van gebeurtenis: Snelweg A29, knooppunt Capaci Isola delle Femmine (PA)
Er is daar ook een herdenkingsmonument voor alle slachtoffers.
Giovanni Falcone werd kort tevoren eveneens door de maffia vermoord. Samen hebben ze de maffia een zware slag toegebracht in het zogenaamde maxiproces, dat in 1987 geleid heeft tot straffen van 19 maal levenslang en in totaal 2665 jaar gevangenisstraf voor 360 criminelen.
Falcone bracht het grote proces in Palermo op gang tegen leden van de Siciliaanse maffia dat van start ging in 1984. Na afloop van dat proces, drie jaar later, sprak het hof meer dan 25 eeuwen gevangenisstraf uit tegen 342 maffiosi, onder wie ‘de baas der bazen’, Salvatore Riina. Falcone moest deze krachttoer echter met zijn leven bekopen;
Op 23 mei 1992 werd door de Cosa Nostra springstof aangebracht in de afwateringsbuizen onder de snelweg naar het vliegveld. Op het moment dat Falcone daar enkele uren later over reed, werd de lading op afstand tot ontploffing gebracht. Falcone, zijn echtgenote en drie lijfwachten werden gedood.
Op een hete zaterdag in mei, om 17:56 uur, scheurt een explosie de snelweg open die de luchthaven Punta Raisi met Palermo verbindt, vlakbij de afrit naar Capaci: 5 kwintalen TNT vernietigen honderd meter asfalt en maken letterlijk vliegende pantserwagens. Giovanni Falcone, magistraat-symbool van de strijd tegen de maffia, sterft. Het is 23 mei 1992.
De aanval en de authentieke beelden die zijn gemaakt op het moment dat de redding arriveerde, maken deel uit van de plot van de fictie Il capo dei capo, die in de zesde en laatste aflevering van de tv-serie verschijnt.
Uitleg over de maffia:
Het woord maffia (enkel in het Nederlands met 2 x f) verwijst mogelijk naar de Arabische overheersers die in het Saracenen-tijdperk Palermo regeerden. Het woord maffia zou afstammen uit het Arabische Mu Afir of de stam Mu Afat, hetgeen moed betekent. Andere bronnen stellen dan weer dat MAFIA een afkorting is van “Morte Alla Francia Italia Anela” (Dood aan Frankrijk is het Verlangen van Italië). Sicilië werd namelijk vroeger bezet door de Normandiërs (Fransen). Er is een verhaal dat zegt dat een Siciliaans meisje werd verkracht door een Franse soldaat. Voor de onderdrukte Sicilianen was dit de spreekwoordelijke druppel. Gewapend met zeis, bijl of een Siciliaanse lupura (een Siciliaans woord voor een afgezaagd tweeloops jachtgeweer) werden de Franse overheersers van Sicilië verdreven. De Sicilianen zelf claimen dat de maffiosi boeren waren, die met beschilderde ezelskarren in de 19de eeuw naar het noorden trokken om aldaar te vechten voor de onafhankelijkheid van Zuid-Italië, tegen het rijkere noorden.
Bij de aanvang van de 18de eeuw hoorde men het adjectief mafioso dat iets beschreef van hoge kwaliteit, bijvoorbeeld un cavallo mafioso wat zoveel betekent als een goed paard. Toendertijd was er dus nog geen connotatie met de georganiseerde misdaad. De uitdrukking mafia, werd voor het eerst officieel gebruikt in een populair Siciliaans toneelstuk I mafiusi di la Vicaria van Giuseppe Rizzotto en Gaetano Mosca. Zelf gebruiken de leden nooit de term maffia, maar hebben ze het eerder over de Cosa Nostra (onze zaak), de Familie of uomini d’onore (mannen van eer).
De oudste geschreven referentie naar de maffia dateert uit een rapport uit 1838 van de hoofd aanklager van Trapani, Pietro Calà Ulloa. Niettemin de term maffia niet werd gebruikt, is het duidelijk dat het fenomeen wordt beschreven “in vele dorpen, zijn er kernen of broederschappen dewelke partiti genoemd worden, zonder politieke kleur of visie, met geen ontmoetingsplaatsen en met geen andere band dan de afhankelijkheid van een baas”. Hij meldt tevens aan zijn superieuren in Napels, dat deze broederschappen zich toeleggen op misdrijven en tevens ambtenaren corrumperen.
De Cosa Nostra vond zijn oorsprong ruim voor aanvang van de 19de eeuw. Al sinds de oudheid was Sicilië feodaal georganiseerd. Feodalisme is gebaseerd op grondbezit en dit systeem bleef tot ver in de 20ste eeuw de belangrijkste economische factor. De landgoederen behoorden toe aan de Siciliaanse adel, de zogeheten nobili. Deze bewerkten niet zelf hun land. In ruil voor een pachtsom en een deel van de opbrengst van de oogst, werden stukken grond aan boeren toegekend. Om zich ervan te vergewissen dat deze gronden voldoende zouden opbrengen namen zij opzichters in dienst, dewelke chef of capo genoemd werden. Deze laatsten waren erg gewelddadig en werden snel broederschappen of bendes genoemd. Zij vormden de schakel tussen de adellijke landeigenaren en de boeren. In 1812 nam het Siciliaanse parlement een wet aan die een einde moest maken aan de grote macht van de adellijke landeigenaren. De overheid meende dat de arme bevolking zich zou verbeteren als de adel grond zou inleveren. Doch er werd geen land onteigend. Integendeel, de adel die voorheen de gronden huurden van de koning, werden nu de werkelijke eigenaar van de gronden. Er was in die tijd ook een probleem met onveiligheid, er waren vele bandieten en struikrovers. Deze bandieten en struikrovers stalen voornamelijk bij de rijken en verdeelden de buit onder de armen. Hiermee creëerden ze een Robin Hood-achtig imago. Doordat Sicilië eeuwenlang door vreemde volkeren werd bezet, hadden de Sicilianen een hardnekkig wantrouwen ontwikkeld jegens het vreemde. En ook een grondig wantrouwen tegen de machthebbers in Rome. De maffia misbruikte dit wantrouwen, en bootste de Italiaanse staat na. In plaats van belastingen, vroegen de maffiosi echter protectiegelden.
Cosa Nostra (Siciliaanse Maffia)
De Cosa Nostra heeft in de loop der tijd verschillende commissies gehad. De titel van Capo di tutti capi heeft binnen de Cosa Nostra volgens maffiahistoricus Salvatore Lupo echter nooit bestaan. Toch wordt door de Italiaanse media de titel elke keer toegeschreven aan de, op dat moment, machtigste leider binnen de Siciliaanse maffia. Voor de tijd van de eerste commissie, dat opgezet werd in 1958, werden Vito Cascio Ferro (maffia van Bisacquino), Calogero Vizzini (maffia van Villalba) en daarop volgend Giuseppe Genco Russo (maffia van Mussomeli) in de media Capo di tutti capi genoemd. Hieronder een tijdlijn van de personen (en de daaraan gebonden familie) die deze positie bekleedden.
Zo zijn er talrijke belangrijke maffia families uit Bisacquino familie uit Villalba.,families uit Mussomeli. families uit Palermo. families uit Cinisi en families uit Corleone.
In 2008 werd bekend dat Benedetto Capizzi (maffia van Palermo) genomineerd was om het hoofd van de commissie te worden. Zijn nominatie werd ondersteund door voormalige commissiehoofden als Salvatore Riina en Bernardo Provenzano, en vermoedelijk hedendaags commissiehoofd Matteo Messina Denaro. Echter werd Capizzi op 16 december 2008 gearresteerd tijdens Operatie Perseus. Momenteel is de positie vermoedelijk in handen van Matteo Messina Denaro (maffia van Trapani) of Salvatore Lo Piccolo (maffia van Palermo).
Structuur van de Cosa Nostra / Maffia
Elke groep “familie”, “klan” of “cosca” heeft een soeverein over een regio, district, stad of dorp, vanwaar het zijn activiteiten organiseert. De leden noemen zichzelf “uomo d’onoro” oftewel mannen van eer. In de volksmond worden ze mafiosi genoemd.
Hiërarchie van een Cosa Nostra klan.
In 1984 heeft de informant Tommaso Buscetta de kennis over de structuur en werking van een typische klan bekendgemaakt aan de autoriteiten. Een klan wordt geleid door een Don (capofamiglia of rappresentante), dewelke wordt bijgestaan door een onderchef (capo bastone of sotto capo) en een zogenaamde raadgever (consigliere). Onder zijn commando staan verschillende caporegimes (decina), deze caporegimes bestaan uit soldaten (soldati, operai of piccoiotti). Elk capodecina wordt geleid door een capodecina. De werkelijke structuur van een klan kan variëren naar gelang het district, stad of dorp. Sommige klans zijn zo klein dat ze geen directe chef (capodecina) hebben, en dus onmiddellijk rapporteren aan de Don.
De Don wordt gewoonlijk verkozen door de soldaten, hoewel gewelddadige machtsgrepen kunnen plaatsvinden. Vanwege de kleinschalige Siciliaanse klans heeft de Don een intiem contact met alle leden. De aanstelling van de Don is relatief kort, verkiezingen vinden jaarlijks plaats en de Don kan dus eerder al vervangen worden als deze niet geliefd is of vanwege incompetentie. De onderchef wordt gewoonlijk aangesteld door de Don. Hij is rechterhand van de Don en de tweede hoogste in rang. Als de Don wordt vermoord of in de gevangenis belandt, neemt de onderchef het commando van de Don over.
De raadgever (consigliere) wordt eveneens jaarlijks verkozen. Hij superviseert de acties van de Don, voornamelijk in financiële aangelegenheden (om fraude te voorkomen). Hij is ook de onafhankelijke adviseur van de Don en onderhandelaar bij interne conflicten.
De Cosa Nostra maakt buiten zijn leden ook gebruik van “losse medewerkers”, dit zijn mensen die een klan of meerdere klans helpen. Ze worden niet aanzien als echte leden. Ze kunnen bestaan uit prospects (potentiële nieuwe leden) of corrupte ambtenaren.
De media maakt soms melding van een boss of bosses (capo di tutti capi) die naar men zegt het opperbevel heeft over de hele Cosa Nostra, dit waren Salvatore Riina en Bernardo Provenzano.
Codes en gebruiken van de maffia / Cosa Nostra
Omerta : zwijgplicht van de maffialeden. Iemand die zijn mond voorbijpraat tegen de gerechtelijke instanties mag zich aan een snelle dood verwachten.
Vendetta : wraak. Een maffioso vermoordt liever zijn overspelige vrouw dan haar te vergeven. De reden hiervoor zou zijn dat de vrouw gevoelige informatie over de clan zou kunnen doorgeven aan de minnaar, waardoor het voortbestaan van de clan in gevaar gebracht kan worden.Een andere code van de maffia is gezegde “geen man is te vertrouwen”. De reden waarom de Sicilianen de Madonna aanbidden in plaats van Jezus, is omdat Jezus een man is, en daardoor onbetrouwbaar.
